عدالت ترمیمی، دیدگاه نوین عدالت کیفری

ظهور مفهوم عدالت ترمیمی (rosrorative justice) حاصل تحول در نگرش ها و دیدگاه های عمومی حقوقدانان کیفری،جرم شناسان و مجریان نظام کیفری نسبت به عدالت کیفری مبتنی بر«جزا و سرکوب» (retributive justice) و عدالت کیفری مبتنی بر«اصلاح و تربیت» (rehabilitative justice) است که در پیوند با مفاهیم انسانی و فرهنگ و ارزش های جامعهء مدنی،عدالت کیفری خلاق و پویای را معرفی می کند.این پدیدهء نوظهور،صرف نظر از پیشینه های تاریخی و فرهنگی و قبل از نظریه پردازی،ابتدا در خلال برنامه های مختلف خانوادهء عدالت ترمیمی،نظیر میانجی گری کیفری،محافل تعیین حکم و مجازات، گفتگوی گروه های خانوادگی و...تجربه شده و سپس اصول اساسی و اهداف و کارکردهای آن تئوریزه شده است.عدالت ترمیمی تعریف نوینی را از مفاهیم سنتی و کلاسیک حقوق جزا و کارکرد نهادهای حقوق کیفری ارائه داده و در عمل نیز اثرات قابل ملاحظه ای بر سرنوشت اصحاب دعوی کیفری،جامعهء مدنی و نهادهای نظام عدالت کیفری برجا می گذارد. عدالت ترمیمی ابتدا جرم را تعرض به افراد و مناسبات انسانی تلقی نموده و در مرحلهء بعد،آن را نقض قانون جزا می داند و با در نظر گرفتن منافع اساسی بزهکار و نهادهای جامعهء مدنی،بزه دیده و نیازهای اساسی او را در تمام مراحل دادرسی کیفری،در محور توجهات قرار می دهد و کارکردها،اهداف و سازوکارهای جدیدی را در رابطه با اعمال دادرسی کیفری و نظام عدالت کیفری معرفی می کند.در سال های اخیر،تلاش های جامعهء بین المللی در راستای ایجاد استانداردهای واحد در مورد برنامه های عدالت ترمیمی و برنامه های میانجی گری بسیار قابل توجه بوده است؛از آن جمله،توصیه نامهء شوریا اروپا در رابطه با میانجی گری،قطعنامهء شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد مصوب ژوئیه 2002 را می توان نام برد.